6 Şubat Kahramanmaraş depreminin ilk yılında yaşanan travmanın etkilerini değerlendiren Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, bu süreçte travma sonrası gerilim bozukluğu belirtilerinin görülebileceğine dikkat çekiyor. Beyin sarsıntısının tetiklediği kaygıyla baş etme yollarına da değinen Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Nefes egzersizleri, doğa yürüyüşleri, sosyal bağları güçlendirmek, uyku sürelerini sağlıklı tutmak gibi başa çıkma davranışları tercih edilebilir.” söz konusu.
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir: “Bu önemli yıldönümünde kayıplarımızı birlikte anmak ve içinde bulunduğumuz süreçte dayanışma göstermek toplum ruh sağlığının vazgeçilmezidir.”
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Uzmanı Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, 6 Şubat Kahramanmaraş depreminin yıl dönümünde travma ve yas süreçlerine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, travmatik olayların, insanların yaşamsal bütünlüğünü tehdit eden, bazı durumlarda da bu bütünlüğü bozan olaylar olduğunu belirterek, şöyle konuştu: “Afetler, insanların günlük yaşam akışını kesintiye uğratan, fiziksel, psikososyal ve ekonomik kayıplar, bazı durumlarda ‘travmatik olay’ olarak da nitelendirilebilir.” söz konusu.
Depremin kişinin ve yakınlarının hayatını tehdit eden, ölüm veya ağır yaralanmayla sonuçlanabilecek bir afet olduğunu hatırlatan Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Kişi 1. derece deprem yaşamış olabilir ya da hayır, bir yakınının başına geldiğini öğrenmiş olabilir veya olayları tamamen bağımsız olarak yaşamış olabilir.” “Dışarıdan, medya aracılığıyla takip ediyor olabilir.” Şeklinde konuştu.
Travma sonrası gerilim bozukluğu tanısı için kritik belirtiler nelerdir?
“Geçen yıl yaşadıklarımıza baktığımızda korku, çaresizlik gibi duyguların ön planda olduğunu söyleyebiliriz. “İnsanların deprem sırasında ve sonrasında yaşadıkları deneyimler travmatik bir etki yaratabilir.” Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir şöyle devam etti:
“6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli olarak meydana gelen deprem, insanların sağlığını, sosyal ve ekonomik açıdan olumsuz etkiledi. Ülke içinde bilinen 500 binden fazla insan yerinden edildi ve yaklaşık 2 milyon kişi evsiz kaldı. İnsanların hayatları kökten değişti ve güçlü bir iyileşme ve umut dönemine girdiler.
Travmatik olayı bir yıl içinde yeniden yaşamak, o anların tekrar tekrar akla gelmesi, travmatik olayı hatırlatan şeylerden kaçınmak, düşünce ve ruh halinde bozulma, uyanıklığın artması travma sonrası gerilim bozukluğu tanısı için kritik belirtilerdir. beyin sarsıntısı sonrasında görülebilir. “Bu semptomların varlığında kişi aynı zamanda işine gidemeyebilir veya ailevi sorumluluklarını yerine getiremeyebilir.”
Birçok psikiyatrik bozukluk tetiklenebilir veya şiddetlenebilir
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, birçok farklı sorunun aynı anda görülebileceğini belirterek, “Anksiyete bozuklukları, depresyon bozuklukları, alkol-madde kullanım bozuklukları, somatik semptom bozuklukları, dissosiyatif bozukluklar, cinsel işlev bozuklukları gibi birçok psikiyatrik bozukluk, uyku bozuklukları, ağrı bozuklukları, psikotik bozukluklar. “Bu süreçte bozukluk da tetiklenebilir veya mevcut bir tanı daha da kötüleşebilir.” söz konusu.
Bu durumun sadece olumsuzlukları değil, bazen büyümeyi de beraberinde getirebildiğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “İnsanlar bu süreçten kendilerine, diğer insanlara ve dünyaya dair daha farklı ve daha olumlu düşüncelerle çıkabiliyorlar. “Özellikle deprem gibi kitlesel travmaya neden olan afetlerden sonra sosyal destek ve dayanışma büyük önem taşıyor.” sözlerini kullandı.
Verilen tepkiler normal
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, bir yıl sonra yaşanan bu felaketi anmanın büyük önem taşıdığını belirterek, yas sürecinin sağlıklı ilerlemesinde anmanın vazgeçilmez bir unsur olduğunu vurguladı.
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, beyin sarsıntısı tehlikesinin herkesin farkında olduğunu ancak bazılarının başına bunun gelmemesini kastetmiş olabileceğini belirterek, şu bilgileri paylaştı:
“Bu nedenle beyin sarsıntısı sonrası kişilerde dramatik tepkiler de olabiliyor. Bu tepkilerin normal olduğu ve kişinin zayıflığıyla ilgili olmadığı bilinmelidir. İnsanların deprem sonrası tepkilerinin farklı olduğu göz önüne alındığında, travmatik etki yaratması muhtemel bir deprem sonrasında iyileşme süreleri de farklıdır. Bu iyileşme sürecinde sosyal desteğin rolü yadsınamaz. “Sosyal destekle sevdiklerimizle depremi konuşmak, kayıpları birlikte anmak, duygu ve düşünceler hakkında konuşmak terapidir.”
Sosyal destek travma sonrası büyümeyi sağlar
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, depremin tetiklediği sorunla baş edebilmek için daha işlevsel formüllerin tercih edilmesi gerektiğini belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:
“Nefes egzersizleri, doğa yürüyüşleri, sosyal bağların güçlendirilmesi, sağlıklı uyku sürelerinin sürdürülmesi, uyku kalitesini bozan uyku öncesi çay ve kahve tüketiminin sınırlandırılması, telefon ekranına maruz kalmamak gibi başa çıkma davranışları tercih edilebilir. Deprem sonrasında yapılan araştırmalarda sosyal pekiştirmenin travma sonrası büyümeyi sağladığı ve umudu artırdığı sonucuna varılmıştır. Deprem sonrasında kapalı ortamlara girememek, kalabalık ortamlarda bulunmak gibi çeşitli kaçınma davranışları ortaya çıkmışsa bunların önlenmesi ve gerekiyorsa psikolojik destek alınması gerekmektedir.
Deprem gibi kitlesel travmatik etki yaratan bir felaketin psikolojik etkileri geniş kapsamlıdır. Bu etkiden korunmak için gelecekte yaşanabilecek felaketlere hazırlıklı olmak şarttır. Ülkemiz depremin yıkıcı sonuçlarından dolayı her zaman risk altındadır. Bu riski en aza indirmek için gelecekte yaşanabilecek depremlere karşı hazırlıklı olmak için hepimiz üzerimize düşeni yapmalıyız. “Bu kıymetli yıl dönümünde kayıplarımızı birlikte anmak ve yaşanan süreçte dayanışma göstermek toplumun ruh sağlığı açısından vazgeçilmezdir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
