‘ASM’lerde görev yapan sağlık çalışanları mutsuz ve yalnız’

ANKARA – Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK) Orta Anadolu Bölge Toplantısı Eskişehir’de gerçekleştirildi. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Urfa, Bilecik, Gaziantep, Balıkesir, Manisa ve Denizli’den aile tabiplerinin iştirakiyle 4-5-6 Kasım tarihlerinde yapılan toplantının akabinde sonuç bildirgesi açıklandı.

Eskişehir ve Bilecik’te hizmet veren 22 Aile Sıhhati Merkezi (ASM) ile yaklaşık 70 Aile Sıhhati Ünitesinin ziyaret edilerek hazırlanan raporda, ASM çalışanlarının temel meseleleri, gereksinimleri, örgütlenme imkanları da değerlendirildi.

‘DÜĞÜN SALONU ALTI, PENCERESİZ ASM’LER VAR’

Sonuç bildirgesine nazaran Eskişehir ve Bilecik vilayet merkezlerinde hizmet veren Aile Sıhhati Merkezleri’nin (ASM) pek birden fazla kamuya ilişkin binalardan oluşmuyor. Kelam konusu binaların sıhhat merkezi olarak inşa edilmediğine ve fiziki yetersizliklerine dikkat çekilen raporda,

“İçerisinin aile tabiplerinin kendi eforlarıyla yalnızca ‘mevzuatta yazılan asgari standartlar’ uygun hale getirilmeye çalışılmış olsa da sıhhat hizmeti vermeye uygun olmayan yetersiz kiralık binalarda hizmet verildiği görülmüştür. Hizmet verilen yerinin hastanın araçla ulaşımına uygun olmadığı, araç park etmeye imkan olmadığı üzere, otoparkın bulunmadığı, önünde oturulacak bekleme alanlarının olmadığı, apartman binalarının dükkânların altında ya da cemevi düğün salonları altında kiralanan havalandırma ve penceresi olmayan ASM’lerin olduğu görülmüştür” denildi.

‘BAKANLIK ASM BİNA İHTİYACININ KARŞILANMASI İŞİNİ AİLE HEKİMLERİNİN SIRTINA YÜKLEMİŞ’

Kamu binası olmayan birçok ASM’ler için aile tabiplerinin kaynak aktardığına vurgu yapılan sonuç bildirgesinde şu noktalara dikkat çekildi:

“Bu binaların birçoklarının tek girişli olduğu, engelli hastaların erişiminde aksaklıklar yaşanabileceği, acil durumlarda binanın boşaltılmasının sorun yaratabileceği, tabiplerin dinlenme odalarının olmadığı üzere hastaların da beklenme alanlarının yetersiz olduğu görüldü. Sıhhat Bakanlığı’nın misyon ve sorumluktan kaçarak ASM bina muhtaçlığını karşılanması işini aile tabiplerinin sırtına yüklediği, aile doktorlarının birlikte, dayanışma içinde örgütlü davranma eksikliği hem kendilerine manevi ve maddi ziyana uğrattığını maalesef bu durumun olağanlaştırıldığı gözlemlenmiştir.”

‘ASM’LERDE VAZİFE YAPAN SIHHAT ÇALIŞANLARI MUTSUZ VE YALNIZ’

İkinci basamakta yaşanan hasta yığılmalarının ASM’lere olan hasta talebini artırdığına işaret edilen sonuç bildirgesinde, basamaklar ortası sevk zincirinin kurulamamasından kaynaklanan meseleler yaşandığı tabir edildi.

ASM’lerde vazife yapan aile tabibi ve öteki sıhhat çalışanlarının ağır iş yükü, yetersiz fiziki şartlar ve mobbinge varan yönetimsel baskılar altında olduklarına da vurgu yapılırken şu meseleler kayda geçirildi:

“Kendi arlarında bile kâfi bir irtibatın olmadığını, yalnızlaştırıldığı, adeta tüketildiği ve mutsuz oldukları gözlemledik. Hastalık Yönetme Platformu’nun (HYP), ziyaret ettiğimiz ASM’lerde en çok yakınılan hususlar ortasında olduğunu gördük. Birçok aile doktorunun fonksiyonlu olduğuna inanmasa da fiyat yetersizliği sebebiyle HYP yapmaya çalıştıklarını öğrendik. HYP uygulamaların gözetici sıhhat hizmetlerinin temel unsurlarına uymadığını söyleyen bir aile tabibi, ‘’Keşke yeterli düzeyde koruyucu sağlık hizmeti verebilseydik” dedi. Başka bir aile hekimi ise ‘Rakamsal değil niteliksel performans olsa, enerjimizi gereksiz işler yerine koruyucu sağlık hizmetlerine harcasaydım” ifadelerine yer verdi.”

‘MAAŞ KESİNTİLERİ, SORUŞTURMALAR, CEZALAR’

Bölgede vazife yapan sıhhat çalışanlarının maaş kesintileri, soruşturmalar, verilen ceza puanları sonucu kontrat fesihlerinden şikâyetçi oldukları belirtilen sonuç bildirgesinde, “Üstelik uzun süre iki birime hizmet veren arkadaşlarımıza mobbing düzeyinde esnek mesai denetimleri yapıldığını öğrendik. Ceza puanları, performansa dayalı tek taraflı sözleşmeli güvencesiz çalışma, ASM sağlık çalışanlarının nitelikli sağlık hizmeti sunma, iyi hekimlik yapma isteklerini ve çabalarını zayıflattığı gözlemlendi. Verilen cezalara yapılan itiraz çoğunlukla kabul edilmiş olsa da yargıya başvuru bürokratik ve parasal yük getiriyor” sözlerine yer verildi.

SAĞLIKTA ŞİDDETE TABAN HAZIRLAYAN NEDENLER NELER?

Türkiye’de sıhhat çalışanlarının en büyük sıkıntıları ortasında gösterilen ‘sağlıkta şiddet’ konusunun da ele alındığı bildirgede, ASM’lerde çalışan sağlıkçılara yönelik şiddete yer hazırlayan nedenler şu biçimde sıralandı:

“ASM’lerin fiziki şartlarının uygunsuzluğu, kışkırtılmış sıhhat hizmeti talebinin artması, itibarsızlaştırma, caydırıcı güvenlik tedbirlerinin alınmaması, şiddete karşı kâfi seviyede yasal düzenlemelerin yapılmaması, gözetici hekimlik faaliyetleri kapsamında bulunmayan aslen uzmanlık gerektiren ehliyet, yivsiz av tüfeği, akli meleke raporu, atlet lisansı vb. raporların vermeye zorlanması olarak belirlendi. Şiddeti azaltmak ismine çalışma planında aile tabiplerinin çalışma saatleri içinde 15-20 dakikalık kısa nefeslenme molalarının verilmesi, şiddete maruz kaldığında gerekirse hizmeti durdurması, aile tabibi değiştirilmesi talebinin dikkate alınması üzere teklifler benimsendi.” (DUVAR)